Blindisme

Blindisme is een verzamelnaam voor verschijnselen die met name bij blinde kinderen kunnen worden waargenomen. Blindisme kan zich ook voordoen bij normaal ziende kinderen, autistische kinderen of kinderen met een mentale handicap. Om die reden kan blindisme als een te eenzijdige naam worden beschouwd. Vormen van blindisme variëren van het heen en weer wiegen van het lichaam, het draaien van het hoofd, in het oog wrijven of hoofdschudden (headbangen) tot rondtollen of met de vingers klikken of schieten.[1] Deze bewegingen zijn repetitief en in principe doelloos maar kunnen ontspannend of geruststellend zijn voor het kind bij onrustige situaties.

Oorzaken van blindisme kunnen zijn:

• Gebrek aan zintuiglijke stimuli maakt dat het kind zelf stimuli  opwekt met beweging van het eigen lichaam
• Sociaal isolement door weinig interactie met andere mensen
• Gebrek aan fysieke of motorische activiteit omdat het kind zichzelf niet gemakkelijk zelfstandig kan verplaatsen
• Het ontbreken van mogelijkheden om sociaal gedrag te imiteren door het gedrag af te kijken bij anderen

Blindisme kan leiden tot nadelige gevolgen wanneer het niet wordt afgeleerd. Kinderen kunnen getreiterd worden of sociaal geïsoleerd raken wanneer zij vormen van blindisme vertonen ten opzichte van andere kinderen. Voortdurend in de ogen wrijven leidt uiteraard tot irritatie van het oogoppervlak en mogelijk tot permanente schade. Ouders zijn vaak onbekend met methoden om blindisme te voorkomen of te stoppen om de ontwikkeling van effectief en accuraat gebruik van de zintuigen te stimuleren. Hiervoor is ondersteuning van specialisten vereist.

Raar is niet altijd raar.

U zit op de trein, rechtover u steekt een blinde medereiziger een wijsvinger in zijn rechteroog. U kijkt onwennig weg? Vrijdagavond, u staat aan de schuiven aan de kassa van de supermarkt. Voor u staat een persoon met een witte stok. Hij wiegt de hele tijd heen en weer. U denkt: wat een rare vogel is dat? Zetten wij als medemens niet te snel een stempel? Zijn we niet te vlug met onze mening of uitspraak over mensen met een visuele handicap en hun problematiek? Met het thema blindisme wil het Slechtzienden en Blinden Platform Vlaanderen (SBPV) een aspect van de beeldvorming over blinden en slechtziende mensen belichten. Een tijdje geleden ontmoette ik iemand die raar en traag babbelde. Ik heb ontdekt dat die persoon heel intelligent en interessant was. De maatschappij maakt te snel een beeld van iemand.  

Blindismen zijn stereotiepe bewegingen die blinde mensen maken. Zoals herhaaldelijk je vinger in je oog steken (ook oogboren genoemd) of je lichaam heen en weer wiegen. Spreken over blindisme is niet evident. Niet voor de blinde persoon zelf. Niet voor zijn of haar omgeving. Dit herhaald gedrag lijkt voor een buitenstaander vaak nutteloos en doelloos.  

Omgaan met blindisme is tot op vandaag een lastig vraagstuk want spreken over blindisme is nog steeds taboe. Aan de hand van een studiedag willen wij de eerste stappen zetten om het thema bespreekbaar te maken. Maar ook om de vaak negatieve beeldvorming over mensen met blindisme om te buigen naar een begripvol inzicht. De studiedag wil duidelijk maken dat blindisme geen “slecht” gedrag is dat moet worden gestopt of aangepast. Integendeel, het is een afwijkend gedrag dat we moeten leren aanvaarden en begrijpen. Velen zijn dit gedrag liever kwijt dan rijk, omdat je erop aangekeken wordt.

Gelukkig zijn er mogelijkheden om van dit gedrag af te geraken of het om te buigen. Op deze studiedag krijgen de deelnemers handvaten aangereikt om een aantal van deze therapieën te ontdekken. Ook de blinde persoon zelf kan zijn gedrag leren begrijpen en inzicht krijgen in hoe hij met zijn blindisme kan omgaan. Wij hopen dat blinde personen zich door deze studiedag gesterkt voelen, door het taboe rond dit onderwerp te doorbreken en het bespreekbaar te maken. Op die manier kan een maatschappelijke ruimte gecreëerd worden waar plaats en begrip is voor blindismen. Wilt u meer weten?

Kijk op www.licht en liefde.nl.