Het is niet meer strikt noodzakelijk dat de NCB‑interviews via de telefoon gebeuren. De coronarichtlijnen zijn nu zodanig versoepeld dat we weer bij elkaar op bezoek kunnen gaan. Daarom staat er vanmorgen een autorit naar Gramsbergen op het programma, een dorp net voorbij Hardenberg.
Berthie (85) en Henk Veldsink (86) zitten kant‑en‑klaar in zorgcentrum Gramsberger State, op het afgesproken tijdstip van tien uur. De koffie kan zo ingeschonken worden. Een lekkere koek ontbreekt daarbij niet. Beiden hebben een rollator. De een heeft een Mercedes, de ander een Rolls Royce. Gevoel voor humor is bij onze gesprekspartners zeker aanwezig, als je zo relativerend over noodzakelijke hulpmiddelen kunt praten.
Aan alles merk je dat deze mensen, ondanks hun hoge leeftijd, de regie nog terdege in eigen hand kunnen houden. Berthie heeft een digitale agenda op haar iPad. Nauwkeurig worden de data van afspraken in het ziekenhuis bijgehouden, verpleegkundige controleafspraken aan huis, enzovoort. In één oogopslag kan ze overzien wat er op een bepaalde dag op het programma staat. Na het vraaggesprek met ons komt een vriendin op bezoek. Die wilde eigenlijk het liefst de hele dag komen, maar toen ze eind vorige week belde gaf de elektronische agenda aan dat het pas kon vanaf 12 uur, zodra de interviewers waren vertrokken. Met de iPhone kan Berthie ook goed overweg. Ze kan naar wens tekst en afbeeldingen groter en kleiner maken. De krant leest ze niet meer. Het nieuws krijg je op een andere manier toch wel mee. En Henk en Berthie hebben beiden bewust de oorlog meegemaakt. Dan is het moeilijk om meer te horen over de verwoestende strijd in Oekraïne. De verdere uitrusting van aanpassingen bestaat uit een leeslamp, een leesloep en een laptop. Deze is verbonden aan een grootbeeld tv‑toestel. De zondagse kerkdiensten volgt het echtpaar Veldsink op deze tv. Beter kun je het niet krijgen. Je kunt alles goed horen en ook redelijk goed zien, ondanks de hoortoestellen die beiden nodig hebben. Optimaal toch? Min of meer verdwaald tussen al deze technische hulpmiddelen staat het weerstation, want je wilt toch wel weten wat voor weer het buiten is.
Zowel voor Henk als voor Berthie geldt dat dit hun tweede huwelijk is. Uit hun vorige relatie hebben beiden twee kinderen. Dit viertal heeft in totaal acht kinderen. Eén kleindochter is op vijfjarige leeftijd overleden, na een heel korte heftige ziekte. Er zijn drie achterkleinkinderen. Inmiddels zijn Berthie en Henk al weer bijna 44 jaar getrouwd. En heel gelukkig getrouwd, dat stralen ze uit. Beiden voelen zich gezegend, samen kunnen ze ondanks ernstige medische zorgen nog veel genieten. Dankbaar kijken ze terug op een familiedag van de Veldsink‑kant, vorige week zaterdag. Alles georganiseerd door kinderen en kleinkinderen. In heel veel zaken zijn ze van anderen afhankelijk, bijvoorbeeld vervoer, maar daarbinnen blijven ze toch graag zo zelfstandig mogelijk. De familiedag werd gehouden in Ane, de plaats waar ook de boerderij stond waar Henk boer was. Hij volgde zijn ouders op die een gemengd bedrijf hadden: koeien, akkerbouw, kippen, varkens en zelfs bijen. Dat laatste is een verhaal apart. Henk vertelt alsof het gisteren gebeurde, hoe hij een zwerm uit de boom wist neer te laten dalen op de grond, zodat hij een nieuw bijenvolk kon gaan vormen. Hij beleefde daar duidelijk veel plezier aan, maar Berthie vindt en vond bijen maar enge beestjes, griezelig. Op haar dringend verzoek is Henk er al jaren terug mee gestopt. Trouwens, ook de boerderij behoort al meer dan twintig jaar tot de verleden tijd. Henk heeft nog wel eens op een braderie het bijenkorf vlechten gedemonstreerd. Dat kostte hem totaal geen moeite. Wat je eenmaal goed onder de knie hebt gekregen, dat verleer je later niet zo gauw.
Na het verlaten van het buitengebied zijn ze aan de Loozermars in de nieuwbouwwijk in Gramsbergen gaan wonen. En wie kwam daar wel eens langs gewandeld? Henk van den Berg en zijn vrouw Jannie. Ze werden uitgenodigd een kerstviering van de NCB in Zwolle bij te wonen en hebben deze bijeenkomst als heel bijzonder ervaren. Berthie is toen lid geworden en Henk enkele jaren later ook. En zo zijn ze actief mee gaan doen in de Afdeling Oost.
Sinds een jaar of vier wonen ze nu in Gramsberger State, waar veel zorg aan huis mogelijk is, indien nodig. De grootte van het appartement is precies goed voor hen, niet te groot, niet te klein.
Berthie behoort tot de eerste patiënten die met injecties werden behandeld tegen macula degeneratie. Genezen kan niet, stabiliseren van het ziekteproces is de bedoeling. Inmiddels is de ziekte bij haar na 15 à 16 jaar zover voortgeschreden dat injecties niet meer worden gegeven. Dat is niet zinvol meer. Over macula degeneratie heeft ze al eens een interview gegeven via Bartiméus. Een bijzonder detail is trouwens dat bij haar de macula degeneratie is ontdekt door haar zoon die opticien is. Klagen hoor je haar niet, hoe jammer het ook is dat Berthie niet meer kan autorijden. Daar hield ze enorm van. En fietsen gaat ook niet meer. Maar bij de pakken neerzitten ligt niet in haar aard.
Destijds toen Berthie met Henk trouwde heeft ze het boerenleven leren kennen. Daarvoor was ze onder andere verkoopster in een winkel. Maar eenmaal op de boerderij was haar parool: Mijn man werkt thuis, op de boerderij, dan moet ik ook solidair met hem zijn, dus aan de slag. Daar heeft ze nooit spijt van gehad. Die praktische instelling kwam ook van pas toen ze de woning in de nieuwbouw van Gramsbergen moesten gaan verlaten en verhuisden naar het zorgcentrum. De tijd was er rijp voor, aldus Berthie. En dan helpt klagen niks. Beter is het dankbaar te zijn voor wat je samen nog wel kunt. En de complexe medische zorg die nu nodig is, op meerdere momenten per dag verpleegkundige deskundigheid, is prima te realiseren in Gramsberger State. Maar zelf steekt Berthie ook de handen uit de mouwen. En vernieuwend is ze ook. Ze heeft geleerd op een andere manier te koken. Op instructie van een diëtiste schilt Berthie de aardappelen nu een dag van tevoren. Ze worden dan in ’t water gelegd en pas de volgende dag gekookt. Hetzelfde gebeurt met de groente. Geen zout, wel verse kruiden, voorheen uit eigen tuin. Zo ga je samen voor het optimale en het geeft ongelooflijk veel voldoening wanneer blijkt dat de nierfunctie van Henk verbetert, de bloedsuikerwaarden onder controle zijn, enzovoort. Verbazingwekkend hoe iemand van deze leeftijd zich aanpast aan veranderende inzichten op het gebied van verantwoorde voeding. Geen spoor van: ik heb het altijd zo gedaan, dus… Henk verzucht wel dat van een biertje drinken nu geen sprake meer mag zijn, alleen gezonde drankjes zijn toegestaan. Maar zo te zien lijdt hij daar niet al te zeer onder.
Als het een beetje meezit komen Henk en Berthie naar de Ontmoetingsdag in Nationaal Park De Hoge Veluwe. Daar hebben ze enorm veel zin. Vooral de rondrit met het treintje lijkt hun een ideale invulling van de middagactiviteit. Er moet dan geen kink in de kabel komen op het gebied van hun gezondheid, want ze zijn op leeftijd en dus kwetsbaar. En het vervoer vraagt ook aandacht, er moeten twee rollators mee, en dat kan niet in elke auto. Henk van den Berg wordt geroemd als persoon die echt aan hen denkt en alert is of er iets geregeld moet worden.
We zijn nog lang niet uitgepraat. Berthie vertelt nog dat ze vele jaren de bloemen in de kerk heeft verzorgd, liturgisch bloemschikken, waarbij ze veel oog had voor elementen daarin rechtstreeks uit de natuur, uit Gods wonderbare schepping. Ook als ouderling heeft ze haar sporen verdiend.
Berthie heeft heel wat hobby’s. Borduren is er één van. Voor elk kleinkind heeft ze een geboortelap geborduurd. Hier en daar hangen in het gezellige appartement nijvere handwerkstukken aan de wand, allemaal piepkleine kruissteken.
Het echtpaar attendeert ons bij het weggaan nog op een bijzondere merklap met het volgende gedicht:
Ontmoeting…
Soms gaat de hemel even voor je
open en glanst een lichtstraal op je pad.
Verrast herken je hen die naast je lopen,
op reis als jij en naar dezelfde Stad.
Wie verder wil praten met dit echtpaar kan contact opnemen met ons kantoor in Zwolle.
Interviewers Hennie en Frits Prins