Met de auto op weg naar Barendrecht. De tegenstelling met de twee vorige interviews kan haast niet groter. Gramsbergen en Apeldoorn, twee plaatsen in-het-groen. Barendrecht, aan de zuidkant van Rotterdam, een stadsgewest, via de A15, rechts de Betuwe-goederenspoorlijn, daarna zes of acht banen autoweg, viaducten, fly-overs, industrie, overal bebouwing. Toch eindigt de route in een rustige omgeving met verkeersluwe straten, een mooie zonnige woning met palmboom in de voortuin en achter het huis een gazon en terras. En twee buitengewoon gastvrije mensen, die ons na het interview hebben uitgenodigd voor een warme lunch. Een ongekende gastvrijheid in de Randstad, buitengewoon gewaardeerd.
Hoe komt ‘een kleine zwerver’ terecht in Barendrecht? We gaan terug in de tijd. Bijna 50 jaar geleden. Marco wordt geboren op een boerderij in Poortvliet, op Tholen. Van meet af aan is duidelijk: dit vierde kind in het gezin Elenbaas is blind. Wat een zorg voor zijn ouders. Ruim acht jaar later wordt er een nakomertje geboren, waardoor het gezin Elenbaas uit vijf kinderen bestaat. Marco bezoekt de plaatselijke kleuterschool, maar wil hij verder komen in het leven dan zit er niets anders op dan de zesjarige Marco naar de school van Bartiméus te laten gaan, van maandag tot vrijdag. Zijn vader brengt hem weg en haalt hem op. Alle jaren. Daarover is Marco heel positief. Anderzijds kijkt Marco terug op deze periode met gemengde gevoelens, want zo’n overgang betekent wel een enorme cultuurschok, van het veilige besloten Tholen naar de wijde wereld van Zeist. De ‘kleine zwerver’ tracht zijn weg te vinden. Het begin van zijn reis, met nog vele verhuizingen die zullen volgen. En elke keer opnieuw wennen aan een andere omgeving en zich noodzakelijkerwijs aanpassen. En toch altijd maar je zien te redden en te handhaven in die twee verschillende sferen, van het gezin waar hij opgroeide en de groepswereld van de instelling.
Op de scholen van Bartiméus volgt Marco lager en voortgezet onderwijs. Ziende kinderen pikken vanzelfsprekend letters en cijfers op, die zien ze immers overal om zich heen. Maar een blinde moet alles leren en abstracte tekens leert hij pas op school kennen. Daarnaast ook ongelooflijk veel praktische dingen: hoe spring je -nietsziend- van de rand van het zwembad in het water? Stoklopen, voor een ziende een eenvoudige opdracht, probeer maar eens geblinddoekt je weg te vinden. Zelfstandig wonen, dat ligt dan nog wel heel ver weg in het verschiet.
Na de mavo te hebben afgerond volgt Marco de tweejarige vakopleiding administratief medewerker bij Sonneheert in Ermelo, met een stage in Bergen op Zoom, goed bereikbaar vanuit Tholen. Marco is bij de vakopleiding soms meer geboeid door technische foefjes, dan dat hij zich concentreert op de opdrachten. Zo laat hij op een bepaald moment een telefoon rinkelen, terwijl er eigenlijk totaal wat anders aan de orde is. Dergelijke eigen vindingen werden niet altijd positief gewaardeerd.
De zwerftocht gaat verder: Het Loo Erf in Apeldoorn staat op het programma. De weg vinden in de maatschappij, hoe doe je boodschappen? Wat voor opleiding kun je volgen: telefonist is dat iets voor Marco? Daarna 6½ jaar Robert Coppes Stichting in Vught. Begeleid-kamer-bewonen en overdag op stage, op een school in Den Bosch, daarna op het Ministerie van Volkshuisvesting, ook in Den Bosch, en ten slotte een callcenter in Tilburg.
Ondertussen liep Marco tegen de dertig. Zou een huisje dat vrij kwam in Scherpenisse op Tholen, niet ver van zijn ouders en familie in Poortvliet, iets voor hem zijn? Een gelukkige keuze, deze woning werd opgeknapt met hulp van de familie. Van daaruit kon hij werken in Roosendaal, later in Bergen op Zoom. En een blindengeleidehond deed zijn intrede. Eerst een herder van 7 maand, een adhd’er, veel te speels. Daarna een labrador, die prima getraind was door de zoon van Martin Gaus, een groot succes. Daarnaast trokken de hond en de opleider veel bekijks.
Wat de vakanties betreft koos Marco ervoor om met ‘gewone’ gezelschapsreizen mee te gaan. Daarnaast ook voor tochten met mensen met een beperking. In 2003 nam hij deel aan een ‘Integratieweek’ georganiseerd door de Vrouwenbond van de Gereformeerde Gemeenten. Dat beviel goed en hij ging vervolgens elk jaar mee. In 2007 ontmoette hij in dit kader Martine die mee was als begeleidster. Het klikte tussen hen. Het duurde nog een jaar voor er iets moois tussen die twee opbloeide. Want elkaar aanvoelen, gevoelsmatige intuïtieve afstemming, dat gaat niet vanzelf tussen een blinde en een ziende. Op 3 september 2010 zijn ze in het huwelijksbootje gestapt. Willens en wetens heeft Marco zich niet gehouden aan het advies van het Lowland Trio ‘Trouw niet voor je veertig bent…’
Samen gaan ze naar de activiteiten van de NCB en naar de Ziezo-beurs, etcetera. Voor de regio Rotterdam van de NCB heeft Marco de functie van secretaris vervuld. Zij vonden het een aandoenlijk clubje, dat wel support van de jongere generatie kon gebruiken. En prachtige mensen, die deelnemers aan de bijeenkomsten. Beiden spreken daar vol lof over. Dit is hetgeen we missen, in deze coronatijd, aldus Marco en Martine.
Marco werkt inmiddels anderhalf jaar als medewerker klantenservice bij Incluzio in Schiedam. Klanttevredenheidsonderzoeken en planning van huishoudelijke hulpverlening zijn de taken die hij uitvoert. Thuiswerk, in deze coronacrisis. Drie dagen van zes uur zijn voor hem haalbaar. Martine maakt twee hele lange dagen in de kinderopvang, zorgverlening die heel goed bij haar past en werk dat ze met veel plezier uitvoert. En in hun vrije tijd gaan ze graag samen op de tandem fietstochten maken. Beiden lezen graag en ook muziek heeft hun belangstelling. Marco speelt keyboard en Martine panfluit. Degenen die de laatste NCB-vergaderingen bij het Leger des Heils in Rotterdam Noord hebben bijgewoond zullen hun kerstoptredens niet gauw vergeten.
Dit gelukkige stel, in hun zonnige woning in Barendrecht, heeft geen grootse onrealistische toekomstplannen of fantasiedromen. Ze hebben plezier in hun werk en hopen dat ze samen gezond blijven en daarin iets voor anderen te kunnen betekenen. Iets doen voor je medemens, dat is essentieel voor hen. Samen zijn ze lid van de Christelijk Gereformeerde Kerk, belangrijk voor hun geloofsopbouw.
En waarom hangen en staan er zoveel bijzondere telefoons in hun woonkamer, een stuk of tien? Toch een verwijzing naar dat grapje, toen Marco zijn vakopleiding volgde en in het stille klaslokaal een telefoon liet rinkelen? In elk geval getuigt het van gerichtheid op communicatie. Hoe verschillend ook, zowel Marco als Martine staan beiden open voor contact. Dus lezer, reageer gerust, voor hun contactgegevens kunt u navraag doen bij ons verenigingsbureau in Zwolle.
Interview: Frits Prins